Παγκόσμια Ημέρα Υγείας: Φαρμακοποιός και ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη
2016-04-07 10:51:01

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ

7 Απριλίου 2016

Παγκόσμια Ημέρα Υγείας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ)

Θέμα: “Σακχαρώδης Διαβήτης”

Φαρμακοποιός και ασθενείς με Σακχαρώδη Διαβήτη.

            Σύμφωνα με επιδημιολογικά στοιχεία του Υπουργείου Υγείας, στην Ελλάδα, το 8-10% του γενικού πληθυσμού πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη (ΣΔ). Η νόσος έχει υψηλότερο επιπολασμό (συχνότητα εμφάνισης) στο δυτικό κόσμο, ιδιαίτερα ο διαβήτης τύπου ΙΙ και αυτό αποτελεί μια σαφή ένδειξη για τη συσχέτιση της νόσου με το σύγχρονο τρόπο ζωής, τις διατροφικές μας συνήθειες και την έλλειψη σωματικής άσκησης.

Τι είναι ο σακχαρώδης διαβήτης;

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μεταβολική ασθένεια η οποία χαρακτηρίζεται από αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα (υπεργλυκαιμία) και από διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης, των λιπιδίων και των πρωτεϊνών, η οποία οφείλεται σε απόλυτη (τύπου 1 διαβήτης) ή σχετική (τύπου 2 διαβήτης) έλλειψη ινσουλίνης. Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που εκκρίνεται από το πάγκρεας και είναι απαραίτητη για τη μεταφορά της γλυκόζης που λαμβάνεται από τις τροφές, μέσα στα κύτταρα. Η έλλειψη μπορεί να είναι πλήρης, μερική ή σχετική. Ως σχετική χαρακτηρίζεται η έλλειψη ινσουλίνης, όταν, παρά τα αυξημένα επίπεδά της στο αίμα, δεν επαρκεί για την κάλυψη των αναγκών του μεταβολισμού, λόγω παρεμπόδισης της δράσης της στους περιφερικούς ιστούς (αντίσταση στην ινσουλίνη). Όταν το πάγκρεας δεν παράγει επαρκή ινσουλίνη (συχνά αυτό καθορίζεται από την αδυναμία σωστής δράσης της γεγονός που ονομάζεται αντίσταση στην ινσουλίνη), τότε η γλυκόζη που λαμβάνεται από τις τροφές δεν εισέρχεται στα κύτταρα ώστε να έχουν την απαραίτητη ενέργεια για τη λειτουργία τους και παραμένει στο αίμα με αποτέλεσμα την αύξηση των επιπέδων της και άρα την εκδήλωση της νόσου.

Σύγκριση του ινσουλινο-εξαρτώμενου και του μη ινσουλινο-εξαρτώμενου ασθενη

Ποια είναι τα κυριότερα συμπτώματα του Σακχαρώδους Διαβήτη;

Ειδικότερα, στον διαβήτη τύπου Ι, η νόσος συνήθως εισβάλει απότομα και συχνά η πρώτη εκδήλωσή της μπορεί να είναι η ανάπτυξη διαβητικής κετοξέωσης, με ναυτία, εμετό, κοιλιακό πόνο και απώλεια συνείδησης. Στον διαβήτη τύπου ΙΙ, η νόσος εισβάλλει βαθμιαία και ο ασθενής αισθάνεται υγιής. Στα αρχικά στάδια της νόσου συνήθως η νόσος είναι ασυμπτωματική και μάλιστα μπορεί ακόμη και για χρόνια μετά την εκδήλωση της ένας ασθενής να μην έχει αντιληφθεί ότι πάσχει από Σ∆. Τα κλασικά συμπτώματα της νόσου είναι η πολυδιψία, η πολυουρία (κυρίως τις βραδινές ώρες), η πολυφαγία, η οποία όμως συνοδεύεται από απώλεια και όχι από αύξηση βάρους , η συχνή εξάντληση χωρίς ιδιαίτερη σωματική δραστηριότητα, η δυσκολία επούλωσης των πληγών και οι συχνές φλεγμονές και λοιμώξεις.

∆ιάγνωση του Σακχαρώδους Διαβήτη

Τα διαγνωστικά κριτήρια που έχουν θεσπιστεί για τη διάγνωση του Σακχαρώδους Διαβήτη είναι τα ακόλουθα:

·         Παρουσία κλασικών συμπτωμάτων του διαβήτη και τιμή γλυκόζης σε οποιαδήποτε στιγμή > 200mg/dl ή

·         Τιμή σακχάρου νηστείας (8 τουλάχιστον ώρες αποχής από την πρόσληψη τροφής)>126mg/dl ή

·         Θετική ∆οκιμασία Ανοχής στη Γλυκόζη. ∆ηλαδή γλυκόζη πλάσματος 2 ώρες μετά την από του στόματος χορήγηση 75 g γλυκόζης ≥200 mg/dl. Ένας άλλος χρήσιμος δείκτης είναι η τιμή της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c). Χρησιμοποιείται για την παρακολούθηση της ρύθμισης του σακχάρου αίματος, αφού αντικατοπτρίζει τη μέση τιμή σακχάρου αίματος τους τελευταίους 3 μήνες πριν την εξέταση. Τιμές HbA1c < 6% θεωρούνται ενδεικτικές καλού γλυκαιμικού ελέγχου. Σε εργαστήρια με πιστοποιημένη μέθοδο μέτρησης προτυπωμένη συγκριτικά με την μέθοδο αναφοράς μια τιμή >6.5% μπορεί επίσης να θέσει την διάγνωση της νόσου.

Επιπλοκές της νόσου

Οι επιπλοκές της νόσου περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων τη διαβητική νευροπάθεια, νεφροπάθεια και αμφιβληστροειδοπάθεια και σχετίζονται άμεσα με το βαθμό ελέγχου της γλυκαιμίας. Μακροπρόθεσμες κλινικές επιπτώσεις μπορεί να αποδειχθούν καταστροφικές, όπως πχ. οι αγγειακές επιπλοκές και οι επακόλουθες λοιμώξεις, είναι δυνατόν να οδηγήσουν σε ακρωτηριασμό των κάτων άκρων.

Αντιμετώπιση του Σακχαρώδους Διαβήτη

Πολύ σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση του Σακχαρώδους Διαβήτη και των επιπλοκών του διαδραματίζουν:

·         η έγκαιρη διάγνωση της νόσου

·         η εκπαίδευση του διαβητικού ασθενούς σε σχέση με τις διαιτητικές του συνήθειες

·         Η εκπαίδευση του σε σχέση με την σωματική δραστηριότητα (άσκηση).

·         η εκπαίδευση του διαβητικού ασθενούς στον αυτοέλεγχο του σακχάρου και τη συμμόρφωση στη φαρμακευτική αγωγή

·         η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση των επιπλοκών του Σ∆.

Η θεραπευτική προσέγγιση βασίζεται σε τρεις κύριους άξονες:

• την τήρηση συγκεκριμένου προγράμματος διατροφής,
• την αύξηση της σωματικής άσκησης,
• τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής. Η χορήγηση σκευασμάτων ινσουλίνης ή υπογλυκαιμικών ουσιών, μπορεί να μειώσει τη νοσηρότητα και τη θνησιμότητα που σχετίζονται με το Σακχαρώδη Διαβήτη.

Ο ρόλος του φαρμακοποιού σου στο Σακχαρώδη Διαβήτη

• Η χρήση φορητών αναλυτών γλύκοζης του αίματος, έχει διευκολύνει τη στενή αυτο-παρακολούθηση και θεραπεία. Ο φαρμακοποιός σου βρίσκεται στη διάθεσή σου για να σου υποδείξει την ορθή χρήση των πιστοποιημένων και εγκεκριμένων ηλεκτρονικών συσκευών μέτρησης γλυκόζης του αίματος που διατίθενται στο φαρμακείο.

• Η θεραπεία με ινσουλίνη ενδύκνειται στο σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι, στο Διαβήτη Κύησης και τη διαβητική Κετοξέωση. Τα σύγχρονα σκευάσματα ινσουλίνης χαρακτηρίζονται από ευκολία στη χρήση τους. Απαιτούν όμως την κατάλληλη εξοικίωση με το δοσολογικό σχήμα της εξατομικευμένης θεραπείας με ινσουλίνη, καθώς η διάρκεια δράσης και το θεραπευτικό όφελος των διαφόρων σκευασμάτων μπορεί να επηρρεαστεί από τη δοσολογία, τη θέση της ένεσης, την αιμάτωση, τη θερμοκρασία, τις συνθήκες συντήρησης καθώς και τη φυσική δραστηριότητα του ατόμου. Οι συμβουλές του φαρμακοποιού σου είναι καταλυτικής σημασίας για την εξασφάλιση της ορθής χρήσης του σκευάσματος ινσουλίνης που σου χορήγησε ο θεράποντας ιατρός και την αποφυγή τυχόν ανεπιθύμητων ενεργειών που αυτά μπορεί να προκαλέσουν.

• Οι από του στόματος υπογλυκαιμικές ουσίες είναι φάρμακα χρήσιμα στη θεραπεία ασθενών που πάσχουν κυρίως από μη ινσουλινοεξαρτώμενο διαβήτη, Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου ΙΙ (NIDDM). Η λήψη τους κατά τη διάρκεια της ημέρας, ο συνδυασμός τους με τροφές, η ποιότητα της διατροφής καθώς και πιθανές αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα μπορούν να μεταβάλλουν την απορρόφηση και βιοδιαθεσιμοτητα του φαρμάκου στην κυκλοφορία του αίματος, επηρρεάζοντας τη φαρμακολογική δράση και αντίστοιχα το θεραπευτικό όφελος της αγωγής. Η συμμόρφωση με το δοσολογικό σχήμα είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη σωστή και ασφαλή λήψη των φαρμακευτικών σκευασμάτων. Ο φαρμακοποιός σου θα σε βοηθήσει σημαντικά στη βελτιστοποίηση του θεραπευτικού θεραπευτικού οφέλους της φαρμακευτικής αγωγής που σου συνταγογράφησε ο θεράποντας ιατρός.

• Το επίπεδο υγιεινής και αυτοφροντίδας των ασθενών, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη και αντιμετώπιση επιπλοκών που συνδέονται με το Σακχαρώδη Διαβήτη. Συμβουλέψου το φαρμακοποιό σου.

Κανένα φάρμακο δε θεωρείται ασφαλές αν η λήψη του δεν πραγματοποιηθεί σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντα ιατρού. Ζήτα την επιστημονική συμβουλή και καθοδήγηση του φαρμακοποιού σου.

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ